Nauka literek – przegląd gier edukacyjnych

dziecko w okularach czyta książkę

Wiek przedszkolny to okres poprzedzający pójście do szkoły i rozpoczęcie obowiązkowej nauki literek. Jest to zwykle okres beztroskiej zabawy, nieskrępowanego poznawania świata nas otaczającego oraz odkrywania relacji z innymi ludźmi. W okresie przedszkolnym pojawia się jeszcze jedna ważna rzecz – początek świadomego uczenia się i pracy. Pierwszym etapem jego szkolnego rozwoju będzie nauka alfabetu i czytania, do której można przygotowywać je już od przedszkola.

Naturalne zainteresowanie literkami

Chociaż wiek przedszkolny jest zdominowany przez zabawę, to można ten czas wykorzystać również na zaprzyjaźnianie dziecka z nauką. Warto zrobić to zanim pójdzie ono do szkoły, w której dowie się, że uczniowie siedzą całymi dniami w ławkach nudząc się niemiłosiernie i tym samym zniechęci się do zdobywania wiedzy.

Wraz ze wzrostem samodzielności przedszkolaka rośnie również jego zainteresowanie światem. Nawiązując kontakty społeczne z dorosłymi i rówieśnikami dziecko nabywa coraz to nowych doświadczeń, które wzbogacają jego intelektualny rozwój. Dziecko uczy się obserwując otaczające je osoby poprzez naśladowanie aż pewnego dnia odkrywa, że z jakiegoś dziwnego powodu starsi lepiej niż ono orientują się w otaczającej je rzeczywistości – potrafią porozumieć się z telewizorem, wiedzą do którego autobusu należy wsiąść, czy też w magiczny sposób są w stanie przewidzieć kiedy w telewizji pojawi się ulubiona bajka.

W naszym przypadku bodźcem do rozpoznawania cyferek i literek były numery namalowane na blokach. Tak naprawdę nieważny jest moment. Ważne by wychwycić naturalne zainteresowanie dziecka znakami graficznymi i je umiejętnie podsycić.

Na początek wystarczy zabawa w porównywanie dwóch znaków na zasadzie znajdź literkę A czy znajdź cyfrę 3 na przejeżdżającym autobusie. Zdecydowanie nie polecam zabawy w sprawdzanie tablic rejestracyjnych chyba, że cierpicie na chroniczny nadmiar wolnego czasu i uwielbiacie spacery w tempie kulawego żółwia ;)

Dlaczego warto zaznajamiać przedszkolaka z literkami?

Zdaniem specjalistów w wieku przedszkolnym zwiększa się zakres obiektów, które znajdują się w polu zainteresowania dzieci. Zaczynają one zwracać baczniejsza uwagę na kształty i pod tym względem różnicują otaczające je obiekty.

Nie należy jednak spodziewać się spektakularnych rezultatów takiej zabawy. W procesie czytania nie wystarczy jedynie rozpoznawać litery, trzeba je jeszcze umieć połączyć w całe słowo. Niejako „usłyszeć” je jako zlepek czytanych liter i połączyć je z konkretnym słowem czy przedmiotem.

Etapem niezbędnym do płynnego czytania tekstu jest umiejętność przechowywania w pamięci konkretnych ciągów graficznych odpowiadających danemu słowu – głoskom, dźwiękom czyli rozumienie związku między literą (zapisem graficznym) a głoską (wypowiadanym dźwiękiem). Niestety ta zdolność, choć jest naturalnie do pewnego stopnia do wyćwiczenia, jest osiągalna dopiero dla dziecka, które jest już wystarczająco rozwinięte.

Choć zdarzają się geniusze, to takie cuda w wykonaniu czterolatka są raczej objawem wybujałego zachwytu i interpretacją rodziców niż rzeczywistymi osiągnięciami dziecka. Tak więc dziecko znające już wszystkie literki najpierw literuje słowa wypowiadając na głos wszystkie litery, które w nim występują, ale nie odbiera ciągu liter jako całości. Mati literuje już w ten sposób bardzo płynnie od jakichś dwóch miesięcy, ale zapytany co to znaczy nie jest w stanie odszyfrować nawet najprostszego słowa. T-A-K to T-A-K, a nie żadne tak i już. Za jakiś czas zaskoczy o co w tym chodzi, jestem tego pewna.

Problemy z koncentracją uwagi

Kto ma do czynienia z kilkulatkiem, ten wie, że dzieci w tym wieku potrafią niemalże bez końca bawić się jedną zabawką. Potrafią też godzinami oglądać bajki. Oczywiście o ile im na to pozwolimy. Nasz rekordowy prywatny bajkowy maraton to 3,5 godziny (zwykle jest to w sumie maksymalnie godzina na dzień). Po powrocie z tygodniowych wakacji bez telewizji i komputera, nasze dzieciaki były tak skupione na oglądaniu wszystkich bajek po kolei, że nie reagowały na żadne bodźce i zaczepki, a my w ramach eksperymentu nie interweniowaliśmy.

Jak widać, dzieci potrafią się zająć jedną czynnością dłużej niż kwadrans, o ile nie wymaga to większego skupienia. Zwiększona koncentracja uwagi jest jednak możliwa tylko przez krótki okres czasu, to jest do momentu, gdy dziecko zacznie odczuwać dyskomfort lub jeśli zadanie okaże się dla niego zbyt trudne. W takim wypadku dobrze jest przerwać wykonywanie zadania i podjąć nową próbę za jakiś czas, co niestety zwykle nie jest możliwe w szkole.

Z tego powodu warto zaznajamiać dziecko z literkami już na wcześniejszym etapie poprzez zabawę kolorowymi klockami czy puzzlami. Nie w grupie lecz w domowym zaciszu. Najlepiej jeszcze zanim podejmie ono pierwsze próby samodzielnego czytania w szkole, gdzie może poczuć się zniechęcone nikłymi postępami w porównaniu z rówieśnikami. Jak znam mojego syna, tak właśnie mogłaby się rozpocząć jego przygoda z nauką, bo on jest raczej z tych, co to zawsze są pierwsi i muszą wygrywać. A przynajmniej grają po to, żeby wygrać.

Poznawanie literek poprzez zabawę to skuteczny sposób na bezbolesną naukę. Układając kolorowe puzzle, klocki czy karty z symbolami liter zauważyłam, że Mati nieświadomie zapamiętuje symbole graficzne przypisane do wypowiadanych słów. Skupienie uwagi przez dłuższy czas nie sprawia Matiemu trudności, a jedynie czystą przyjemność ze wspólnej zabawy.

Niestety, nie są to zabawki pozwalające rodzicom na błogie lenistwo i leżenie na kanapie. Jeśli się chce, by dziecko wyniosło z takiej zabawy jakąś naukę, to trzeba poświęcić czas i pobawić się razem z nim. Przynajmniej na początku ;)

Przegląd gier i zabawek z literkami

Część 1: Czym bawią się Tygrysiaki

Nasze ulubione

1. Magnesy literki
Klasyka, którą pamiętam z własnego dzieciństwa, czyli kolorowe magnesy w kształcie literek do przyczepiania na lodówkę albo tablicę. Kupując warto zwrócić uwagę na ilość liter – w większych zestawach literki się powtarzają lub jest więcej samogłosek, dzięki czemu można tworzyć z nich całe słowa (patrz następna wishlista).

2. Snap ABC – karty do gry
Wszechstronne karty do gry – można nimi grać w memory, wyszukiwanie par, Czarnego Piotrusia, a nawet… układać niekończące się historyjki o postaciach z kart – banalnie proste, ale niezwykle rozwijające wyobraźnię i zasób słów. Ładne kolory, dobry jakościowo papier i duży format kart to ich dodatkowe atuty.

3. Piankowe puzzle
Piankowe puzzle w kształcie literek mamy w wersji mini, czyli takiej do układania na stole. Kupione za kilka złotych w osiedlowym sklepie z rupieciami po 4zł. Z braku miejsca na wielki dywan z puzzli wersji maxi nie kupowaliśmy innych.

4. Tworzymy słowa
Zaawansowana układanka puzzlowa. Recenzja na blogu już niebawem.

5. Abecadło – układanka puzzlowa
Puzzle do pary. Tańsze niż Czuczu, nieco brzydsze kolory, ale swoje zadanie spełniają ;)

Część 2: Gry i akcesoria do nauki literek wyszperane w internecie:

Poznaj literki

1. Magnesy literkowe na lodówkę
Droższy zestaw = więcej liter! Tak jak już wcześniej pisałam, kupując magnesy nie warto skąpić na te najtańsze zestawy albo od razu kupić kilka żeby było z czego układać wyrazy.

2. ABeCaDło
Rozbudowana wersja puzzli do pary (patrz pkt 5). Puzzle są tym razem w kształcie domków w których mieszkają zwierzątka – wystarczy dopasować puzzle z literkami odpowiadającymi pierwszej literze nazwy zwierzątka i gotowe! Gra banalna, ale pozwala na oswojenie się z literkami ćwicząc dodatkowo sprawność manualną, spostrzegawczość i rozpoznawanie kolorów.

3. Klocki z sylabami
Drewniane klocki z obrazkami, literkami i sylabami do tworzenia wyrazów i ćwiczenia dzielenia na sylaby. Prosta zabawka z której pożytek będzie miało starsze i młodsze dziecko.

4. Nazwij zwierzęta
Gra polegająca na układaniu wąskich drewnianych klocków w taki sposób, by tworzyły kompletny obrazek zwierzątka wraz z podpisem. Uwaga! Klocki są dostępne w dwóch wersjach językowych – po polsku i po angielsku.

5. Puzzle do pary – literki Czuczu
Puzzle do pary to najprostsza i zarazem najlepsza metoda uczenia się literek poprzez zabawę. Kolorowe elementy tworzące całość, ładna grafika i czytelne literki z pewnością zachęcą do zabawy – o ile tylko dziecko lubi układać puzzle – a reszta wskoczy do głowy sama!

Szukając gier do nauki literek znalazłam też godne polecenia puzzle literkowe w wersji on-line.

Czy ten artykuł był pomocny?

Przepraszamy.

Jak możemy poprawić artykuł?

Dziękujemy za przesłanie opinii.